نحوه اجرای رتبه‌ بندی معلمان شاغل و بازنشسته / حقوق بازنشستگان غیرمشمول با همسان‌سازی قابل ترمیم است

 یک معلم بازنشسته گفت: ما معوقه اعلامی صندوق بازنشستگی کشوری را دریافت کردیم که اخیراً واریز شده است، اما هنوز مبالغ دریافتی ما بازنشستگان آموزش و پرورش مشمول طرح رتبه‌بندی، منطبق بر این طرح نیست.

به گزارش ایلنا، رتبه‌بندی معلمان اقدامی بود که سرانجام با تعلل فراوان از سوی دولت‌های فعلی و پیشین با مطالبه‌گری معلمان، فعالان صنفی و نمایندگان مجلس به‌عنوان یک قانون در دولت سیزدهم اجرا شد. اما اجرایی شدن این بخش از قانون درحالی رقم خورد که باید برای بازنشستگان آن نیز اعمال شود. ضمن اینکه درباره اینکه چه بازنشستگانی تحت پوشش خواهند بود سوالات و ابهاماتی وجود دارد. 

از آنجا که حقوق بازنشستگان آموزش و پرورش نیز مانند شاغلان این وزارتخانه همواره درگیر چالش بروزرسانی ریالی در امواج تورمی طی یک دهه گذشته بوده است، بحث رتبه‌بندی حقوق معلمان بازنشسته و فرهنگیان مشمول در سال‌های اخیر به‌منظور بهبود سطحی از معیشت آنان رواج یافته است. البته این رتبه‌بندی از سال ۱۴۰۰ باید اجرایی می‌شد که در سال‌های اخیر با معوقاتی رو به رو شده بود. 

زمستان سال گذشته، ایلنا در خبری اعلام کرده بود که «قرار است رتبه‌بندی برای بازنشستگانی که ۱۴۰۰ بازنشست شده‌اند اجرایی شود، اما هنوز محاسبات آن انجام نشده و نظام رتبه‌بندی مشخص نیست.»

بلاتکلیفی احکام بازنشستگان مشمول اجرای طرح رتبه‌بندی ادامه داشت تا اینکه اخیرا مهدی مسکنی (مدیرعامل جدید صندوق کشوری) در مصاحبه‌ای از اجرای برنامه‌هایی جهت بهبود معیشت بازنشستگان آموزش و پرورش و از جمله نشستن مبالغ ناشی از اجرای رتبه‌بندی در حکم بازنشستگان فرهنگی مشمول گفت. 

وی در تبیین علت اقدام دولت در این جهت با تعلل، اعلام کرده بود: «افرادی که در فاصله پایان شهریورماه سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۱ بازنشسته شدند، چون حکم کارگزینی با اعمال رتبه‌بندی در زمان اشتغال برایشان از طرف آموزش و پرورش صادر نشده بود، لذا پرونده ایشان هم زمانی که به صندوق بازنشستگی کشوری تحویل شد، بدون رتبه‌بندی بود. با پیگیری به عمل آمده در جهت اجرای رتبه‌بندی و براساس اعلام رسمی آموزش و پرورش، از مجموع حدود ۱۲۰هزار نفر که در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بازنشسته شدند، حدود ۶۲ هزار نفر مشمول طرح رتبه‌بندی می‌شوند؛ یعنی معلمان و همکاران این دستگاه که مشمول بخشنامه ۲۳۰ بوده و رسته آن‌ها آموزشی و فرهنگی است.» 

مسکنی درباره معوقات ناشی از عدم اجرای این طرح گفته بود: «درمجموع ۵۰ هزار و ۴۷۷ نفر مشمول دریافت معوقه رتبه‌بندی شده‌اند. این تعداد به صورت میانگین ۳۷میلیون و ۲۰۰هزار تومان، ناشی از معوقه متناسب‌سازی در طول اجرای این قانون (متناسب سازی) یعنی از ۳۱/۶/۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۲ دریافت می‌کنند. صندوق بازنشستگی کشوری طی پرداختی که پس از واریز حقوق آذرماه خواهد داشت، به طور میانگین بابت معوقه سه ماهه مهر و آبان و آذر ۱۴۰۲ مبلغی معادل ۶ میلیون و ۶۴۵هزار تومان به حساب این تعداد از مشمولان واریز خواهد کرد که این عدد میانگین بوده و ممکن است افرادی کمتر یا بیشتر از این عدد دریافت کنند.»

با این وجود، این ابهام بوجود می‌آید که رتبه‌بندی مشمول چه کسانی و با چه تاریخی از بازنشستگی در میان معلمان آموزش و پرورش کشور خواهد بود؟ ضمن اینکه سایر بازنشستگانی که قبل از مطرح شدن طرح رتبه‌بندی بازنشسته شدند و بعضاً در گروه‌های امتیازی بالای آموزش و پرورش قرار می‌گرفتند (مثل گروه ۱۵ تا ۲۰) اما مشمول طرح نیستند، چطور باید متمایز شوند و آیا افزایشی خواهند داشت؟ 

معلمان بازنشسته غیرمشمول رتبه‌بندی، مشمول همسان‌سازی حقوق هستند

محمدرضا نیک نژاد (معلم بازنشسته و عضو کانون صنفی معلمان تهران) در این رابطه توضیح داد: اجرای رتبه‌بندی از پایان شهریور ۱۴۰۰ اجرایی شد و خود بنده که در ۱۴۰۱ بازنشسته شدم، مثلا به مدت یکسال مشمول رتبه‌بندی شدم. اجرای قانون رتبه‌بندی باوجود کش و قوس‌هایی که اجرای آن داشت و حدود یک دهه زمان برد تا پس از رفت و برگشت فراوان طرح بین مجلس و دولت و پیگیری معلمان بالاخره اجرا شد. این درحالی است وقتی نتایج آزمون‌های موجود درباره رتبه‌بندی‌ها آمد، بسیاری از معلمان به رتبه‌های اعلامی‌شان اعتراض کردند و این به ویژه درباره رتبه‌های لحاظ شده برای بازنشستگان آموزش و پرورش صدق می‌کرد. 

وی افزود: فعلا ما معوقه اعلامی صندوق بازنشستگی کشوری را دریافت کردیم که اخیراً واریز شده است، اما هنوز مبالغ دریافتی ما بازنشستگان آموزش و پرورش مشمول طرح رتبه‌بندی، منطبق بر این طرح نیست. اما آنچه ما می‌دانیم و مسئولان توضیح داده‌اند این است که فقط معلمان بازنشسته‌ای مشمول اجرای این طرح می‌شوند که از زمان تصویب قانون در مجلس به بعد بازنشسته شدند. علت اینکه چرا فقط این بازنشستگان مشمول می‌شوند این است که باقی بازنشستگانی که مثلا در دهه ۱۳۹۰ بازنشسته شدند، هنوز دوران اشتغال‌شان با معیارهای رتبه‌بندی سنجیده نشده است و چون ابزار سنجش لازم برای رتبه‌بندی حقوق آن‌ها وجود ندارد، مشمول نشده‌اند. 

نیک‌نژاد با بیان این مطلب که «ما فعالین صنفی حقوق معلمان بسیار خوشحال می‌شدیم که بازنشستگان فرهنگی که در دهه‌های قبل هم بازنشسته شدند، مشمول افزایش حقوق ناشی از رتبه‌بندی شوند» اضافه کرد: به هرحال اما قانون فعلی مشمولین طرح رتبه‌بندی برای این عزیزان صدق نمی‌کند و بازنشستگان قبل از اجرای طرح رتبه‌بندی که طرح برای آن‌ها قابل تسری نیست، باید از راه‌های دیگری مثل «همسان‌سازی» در حقوق مستمری معلمان بازنشسته، برای افزایش دریافتی خود تلاش کنند. 

وی با اشاره به اینکه مبلغ ناشی از رتبه‌بندی نیز چشمگیر نیست، گفت: قرار بود با اجرای طرح رتبه‌بندی طبق قانون آن بین ۸ تا ۱۶ میلیون تومان به حقوق معلمان اضافه شود. البته به ما گفتند این میزان افزوده شدن حقوق باعث انتقاد بخش‌هایی از جامعه خواهد شد و برخی خواهند گفت که «مگر معلمین چه می‌کنند؟» اما مسئله این است که در عمل تنها بین ۲ تا ۴ میلیون تومان نهایتا به خاطر اجرای رتبه‌بندی به افراد مختلف اضافه شد و ما مواردی نداریم که در بالاترین رتبه بیش از مبلغ ۴ میلیون تومان (آن هم فقط برای شاغلین) دریافتی افزوده شود. 

این عضو کانون صنفی معلمان تصریح کرد: سایر بازنشستگان فرهنگی کشور نیز که مشمول طرح نمی‌شوند، در شرایط معیشتی نامناسبی قرار دارند و حقوق برخی از آن‌ها بطور خالص زیر ۱۰ میلیون تومان نیز بوده است. برای ارتقای دریافتی این افراد که گاه در گروه‌بندی‌های بالا بازنشسته شدند، از سال ۱۳۹۵ به بعد باید طرح همسان‌سازی حقوق اجرا می‌شد. 

نیک‌نژاد با اشاره به اینکه در طرح همسان‌سازی حدودا باید سالی ۲ تا ۳ درصد به حقوق معلمان افزوده می‌شد، تاکید کرد: اگر از همان سال‌های پایانی دهه ۱۳۹۰ طرح همسان‌سازی که تکلیف قانونی است برای معلمان بازنشسته اجرا می‌شد، امروز معلمان بازنشسته غیرمشمول در طرح رتبه‌بندی نیز افزایش حقوق ۱۰ تا ۱۵ درصدی بیشتر از افزایش حقوق سنواتی را تجربه می‌کردند. البته این مبالغ چشم‌گیر نیست اما می‌توانست اندکی افراد را در معاش ماهانه جلو بیندازد و اکنون مطالبه ما فعالان صنفی معلمان علاوه بر اجرای کامل طرح رتبه‌بندی برای شاغل و بازنشسته، اجرای همسان‌سازی حقوق برای همه بازنشستگان دیگر و از جمله بازنشستگان قدیم و جدید نیز هست. 

وی در پایان تصریح کرد: ما به وضوح می‌بینیم که در اثر رتبه‌بندی بازنشستگان و شاغلین ما نهایتاً چیزی بین ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومان دریافتی دارند و این برای افراد دارای رتبه مناسب یا بازنشستگان اخیراً بازنشسته شده‌ی فرهنگی کشور است درحالیکه واقعا در شهری مثل تهران دریافتی حدود ۱۳ میلیون تومان دقیقا نصف خط فقر متعارف این شهر است و با این حال نیز، مشکل اصلی معلمان تورمی است که باعث شده هرچه حقوق نیروهای کارمند و دولتی رده میانی و پایین‌تر افزایش یابد و دولت باید در این زمینه یک درمان اساسی را مدنظر قرار دهد.