کوچه لختی­‌های تهران کجا بود؟/ قدم زدن در ترسناک‌ترین محله پایتخت!

همشهری نوشت: آیا باور می‌کنید که در یکی از خیابان‌های معروف تهران امروز با تاریک شدن هوا کسی از ترس خفت‌گیری و به یغما رفتن اموالش جرئت تردد نداشت؟ اما این حکایت یکی از معابر همین پایتخت خودمان است که تا دهه ۵۰ از فرط دزدی از شهروندان و به اصطلاح لخت کردن مردم به کوچه لختی‌ها معروف شده بود.

خیابان سعدی تا دهه ۴۰ به کوچه لختی‌ها معروف بود؛ دلیلش هم کمین کردن باجگیرها و زورگیرها حوالی زیر پل اکباتان بود که اصطلاحاً مردم را لخت می‌کردند و هرچه در جیبهایشان بود از آنها می‌گرفتند. به طوری که با تاریک شدن هوا کسی جرئت عبور از این گذر را نداشت.

خیابان سعدی از شمال به خیابان انقلاب و از جنوب به میدان توپخانه می‌رسید. این خیابان بعد از بمب‌گذاری سال ۱۳۶۱ در میدان توپخانه در بخش شمالی خیابان ناصرخسرو که بر اثر انفجار تخریب شده بود، تعریض و به نام «سعدی جدید» بین کاسبان آن محدوده شناخته شد.

در مورد وجه تسمیه این خیابان به «لختی‌ها» در تهران قدیم روایات متعددی وجود دارد. نصرالله حدادی، تهران‌شناس در مورد پیشینه نام این خیابان می‌گوید: «تا قبل از شکل‌گیری خیابان سعدی به شکل و شمایل امروزی از آن به نام خیابان «لختی‌ها» یاد می‌کردند.»

سعید نفیسی نیز از جمله مورخانی است که اشاره می‌کند خیابان سعدی در گذشته تنگ‌تر از امروز بود و به آن خیابان «لختی» می‌گفتند؛ زیرا در سراسر آن یک دکان نیز قرار نداشت. البته با توجه به سایر اسناد دیگر باید گفت این راسته در اواخر سلطنت قاجاریه و پهلوی، خیابانی خلوت و عاری از سکنه بود و رفت و آمد در آن محل کم صورت می‌گرفت تا آنجا که در روز روشن در آن خیابان جیب‌برها آدم را لخت می‌کردند و از این رو کسی جرات نمی‌کرد پا داخل این خیابان بگذارد و به آن خیابان لختی می‌گفتند.

خیابان سعدی از ابتدا محلی برای حضور نمایندگی‌های خودرو در تهران بود. از نمایندگی جیپ تا شورلت و ماشین‌های دیگر. همنشینی سعدی با گاراژهای مسافربری، پای هتل‌ها و مسافرخانه‌های زیادی را به این خیابان باز کرده بود. هنوز هم خیابان سعدی را با هتل‌ها و مسافرخانه‌ها و مهمانسراهایش می‌شناسند.

ساختمان بانک بازرگانی یکی از ساختمان‌های قدیمی این خیابان است که همچنان پابرجا باقی مانده است. «سعید نفیسی» نویسنده و ادیب یکی از سرشناس‌ترین افراد ساکن در خیابان سعدی بود که هنوز هم کوچه‌ای در این خیابان به نام کوچه نفیسی به چشم می‌خورد.

خیابان سعدی به دلیل نزدیکی به خیابان چراغ برق (امیرکبیر) از اولین خیابان‌هایی بود که چراغ برق در آن نصب شده بود. موتور برق خیابان امیرکبیر روشنایی خانه‌های این خیابان را هم تأمین می‌کرد و آخر هر ماه مامور برق ۵ تومان از هر خانه پول می‌گرفت تا به آنها برق بفروشد. درست نبش کوچه نفیسی مغازهای بود که اهالی محدوده چراغ برق توری چراغ‌های زنبوری و همچنین لامپ‌های مورد نیاز خود را از آن تهیه می‌کردند.

با این حال تا اواخر دهه ۵۰ همچنان در حوالی پل اکباتان و گوشه و کنارهای خیابان سعدی، زورگیری اوباش از مردم ادامه داشت.